Tamamlayıcı beslenme nedir? Ne zaman başlanır?
Tamamlayıcı beslenme; anne sütünün yanında 6.aydan sonra tamamlayıcı besinlerin bebeğe verilmesini ifade eder. Tamamlayıcı beslenmeye 6.ayın sonunda ( 180 gün ) başlanmalıdır.
Yeni besinlerle tanışırken;
Tamamlayıcı besinler çocuk aç iken günde bir ya da iki öğünde sunulmaya başlanmalıdır. Her tamamlayıcı besin çocuğun alımına ve isteğine göre artan miktarlarda denenerek daha önce başlanan tamamlayıcı besinlerle verilmeye devam edilmelidir.
12-24 ayda neler tüketilmeli;
Bu aylarda ailenin tükettiği besinler bebeklere göre hazırlanarak verilebilir. Bebekler kendi kendilerine yiyebilirler.
Besinleri hazırlarken;
Bebek için hazırlanan besinlere herhangi bir katkı maddesi eklenmemelidir. Bebeğe verilen sebze ve meyvelerin mevsiminde ve taze olmasına dikkat edilmelidir.
Yaş | Besin özellikleri | Öğün sıklığı | Bir öğündeki miktar |
0-6 ay | Sadece anne sütü |
6-8 ay | Yoğun püre halinde ya da iyice ezilmiş | Anne sütü + 2-3 öğün | yaklaşık bir çay bardağı kadar |
9-11 ay | İnce kesilmiş ya da parmakla tutulabilen | Anne sütü + 2-3 öğün | ½- 1 su bardağı ( 125-200 ml ) kadar |
12-24 ay | Aile mutfağı, gerekirse ezilmiş ya da parçalanmış | Anne sütü + 3 öğün * 1-2 ara öğün | 1 su bardağı ( 200 ml ) kadar |
* Bebeğin isteğine göre verilmelidir.
Tamamlayıcı besin hazırlamadan ve yedirilmeden önce mutlaka eller yıkanmalıdır. Meyve ve sebzeler bol temiz suyla yıkanmalıdır.
Kullanılan mutfak malzemeleri, tabak ve bardaklar temiz olmalıdır.
Çiğ ve pişmiş besinler farklı kap ve araçlar kullanılarak hazırlanmalıdır.
Püreler çatalla ezilerek veya parçalanarak hazırlanmalı, blender vb. araçlar kullanılmamalıdır.
Hazırlanan yiyecekler kaşık, fincan ve bardakla verilmelidir. Bebeği beslerken biberon kullanılmamalıdır.
Besinlerin güvenle tüketilmesi için özellikle et, tavuk, balık, yumurta gibi yiyecekler iyi pişirilmeli ve çiğ verilmemelidir. Yumurta en az 5 dakika kaynatılarak pişirilmelidir.
Besinler küçük miktarlarda hazırlanmalı; hazırlandıktan sonra oda sıcaklığında 2 saatten fazla bekletilmeden tüketilmesi sağlanmalıdır.
¨ Konserve ürünler, hazır gıdalar ( hazır çorbalar, hazır yoğurtlar gibi ), işlenmiş ürünler bebeklere verilmemelidir.
¨ Çay, kolalı-gazlı içecekler, hazır meyve suları bebeklere verilmemelidir.
¨ Yemek suyu ve et suyu ek besin değildir.
¨ Besinler az suda pişmeli ve besinin suyu dökülmemelidir.
¨ Besinler kızartılarak hazırlanmamalıdır.
¨ Çiğ havuç, üzüm, kabuklu kuruyemişler ( fındık, fıstık, ceviz gibi ), sert ve / veya küçük besinlerin hava yolu tıkanıklığına sebep olabileceğinden 3 yaşın bitimine kadar verilmesi uygun değildir.
12- 24 AYLIK BEBEK BESLENMESİ
Bebeğin öğünleri mümkün olduğu kadar aile bireyleri ile birlikte aynı sofrada yemesi sağlanmalıdır. Bebek, yemek zamanının tüm ailenin bir araya geldiği sosyal bir olay olduğunu görerek öğrenmelidir. Beslenme alışkanlıklarının küçük yaşta oluştuğu unutulmamalıdır.
Bu dönemde bebeklere 3 ana öğün ve 1-2 ara öğün verilmelidir.
Bebek öğün aralarında ve sonrasında her istediğinde emzirilmeye devam edilmelidir.
1 yaşındaki bir bebeğin mide kapasitesi 1 su bardağı kadardır; yetişkinlerin yediği porsiyonu yemesi beklenmemelidir.
Bebeğin tüketebileceği besinler 5 gruptan oluşmaktadır. Her gün öğünlerde her besin grubundan farklı besinler seçilerek çeşitlilik sağlanmalıdır.
¨ Et ( kırmızı et, tavuk, balık ) ,yumurta, kurubaklagil
¨ Süt, yoğurt, peynir
¨ Sebzeler
¨ Meyveler ve
¨ Tahıllar ( ekmek, bulgur vs. )
Bebeğin yeme hızını kendisinin belirlemesine izin verilmelidir.
Bebeğin açlık ve tokluk tepkileri dikkate alınmalıdır.
Bebek yemek istemediği zaman zorlanmamalıdır.
Bebeğin her öğünde aynı miktarda yemesi beklenmemelidir.
Reddedilen besin farklı zamanlarda, farklı lezzet, içerik ve şekilde sunulmalıdır.
Beslenme zamanının aynı zamanda sevgi ve öğrenme zamanı olduğunu unutmayın.
Bebekle birlikte geçirilen yemek süresince bebeğe yeni kelimeler öğretebilirsiniz. Tekerleme, şiir ya da şarkı mırıldanarak dikkatini çekebilir ve beslenme zamanının eğlenceli geçmesini sağlayabilirsiniz.
Kullanılan malzemelerin, besinlerin ve renklerin isimlerini tekrar edip; besinlerin tatlarından ve kokularından söz edebilirsiniz. Böylelikle onun gelişimine katkı sağlamış olursunuz.
Bebeğin yiyeceğe olan ilgi ve dikkatinin kaybolmasına neden olacak davranış ve çevresel uyaranlardan ( televizyon, cep telefonu gibi ) kaçınılmalıdır.