Migren nedir?
Zaman zaman ataklar yapan, başın genellikle bir tarafında zonklayıcı bir ağrıyla birlikte bulantı, kusma, karın ağrısı, görme bozuklukları, baş dönmesi bulunabilen bir ağrıdır.
Migren Nasıl Ortaya Çıkar?
Beyindeki kan damarlarının geçici olarak kasılması sonucu migren ortaya çıkar. Kan damarları kasılınca beyne giden kan ve oksijen miktarında azalma meydana gelir. Bu durumda beyin daha fazla kan ve oksijen ihtiyacı olduğu sinyalini gönderince kan damarları genişler ve bunun sonucunda zonklama tarzında ağrı meydana gelir.
Bazı bilimsel açıklamalara göre migren ailesel eğilimi olan kişilerde vücuttaki veya çevredeki değişikliklere farklı yanıt verilmesi sonucu oluşur. Aşağıda belirtilen uyaranlar kişinin sinir sistemini uyararak migren ağrısı oluşumuna neden olur.
Migreni Uyaran Faktörler:
Uyku: Az veya çok fazla uyumak uyaran faktör olabilir. Düzenli zamanlarda uyumak atakları önler.
Stres: diğer çocuklar, aile veya derslerden kaynaklanabilir.
Susuz kalmak.
Mensturasyon (adet görme) veya diğer hastalıklar migreni tetikleyebilir.
Yemek öğünü atlama veya tatlı atıştırmalıklar: düzenli aralıklarla ufak besinler atakları kontrol eder
Fazla miktarda kafein alımı (kola, kahve)
Belirli yiyecekler (peynir, pizza, çikolata, dondurma, et, yoğurt, bazı baharatlar)
Hava değişiklikleri, oda havasızlığı
Seyahat
Egzersiz: düzenli egzersizlere geçmek veya öncesinde yeterli sıvı içmek atakları azaltmaya yardımcı olabilir.
TV-Bilgisayar : sık ara vermek iyi gelebilir.
Çocuklarda migren başağrıları erişkinden bazı farklılıklar gösterir:
Başın bir tarafını tutması kesin bir kaide değildir. Yarım başağrısı bütün migren vakalarının % 44’ünde görülür ve % 22 oranında bütün başı ağrıtır. Başın diğer bölgelerinin ağrıdığı da olur. Önemli olan eşlik eden diğer belirtilerin bulunmasıdır.
Genellikle erişkindekinin tersine başın iki tarafını da etkiler
Ataklar daha kısadır, bazen 1 saatten kısa sürer, genellikle 2-4 saatte düzelir.
Başağrısı olmadan çocuk hasta gibi hissedebilir.
Bazen atak sonrası çocuk hasta gibi hisseder, diğer bulgular ortadan kalkar.
Bazen başağrısı olmadan karın ağrısı bulunabilir.
Taşıt tutması migreni işaret edebilir.
Başağrısı aniden başlayabilir ve 15 dakikadan kısa süren şiddetli başağrısı olabilir
Erişkinlerdeki gibi çocuklarda da;
Işık ve koku hassasiyeti bulunabilir
Baş dönmesi
Enerji yokluğu
Görme bozukluğu ve diğer aura bulguları olabilir
Migren bulguları çocuktan çocuğa hatta ataktan atağa değişebilir.
Fizik aktivite ile ağrılar artabilir
15 dakika gibi kısa süreli uyku ağrıları giderebilir
Çocukların Ne Kadarında Migren Başağrıları Olur?
Okul çocuklarının %70’inde yılda en az bir kere başağrısı olur. Bunların da ¼’ünde tekrarlayan başağrıları görülür. Yaklaşık olarak okul çocuklarının ’unda migren görülür.
Migren genç yaşlarda çok daha sık görülür. Bir ila otuz yaş arasında daha fazladır. On yaş öncesi çocuklarda kız ve erkeklerde aynı oranda görülürken, on yaşından sonra kız çocuklarında migren görülme sıklığı erkeklere göre üç kat fazladır
Kadınları erkeklerden üç kat daha fazla tutar. Genetik bir geçiş tam olarak gösterilmemişse de, aile bireylerinin birinde migren olan bir şahsın hastalığa yakalanması daha muhtemeldir. Başağrıları arasında oldukça büyük oran teşkil eder.
Migrenin Öncü Belirtileri (Aura):
Çocuklarda ağrı başlamadan önce çeşitli haber verici belirtiler ortaya çıkabilir. Bazı çocuklarda huzursuzluk, kendini kötü hissetme, mide bulantısı, kusma görülebilir. Ayrıca kaslarda zayıflık, denge kusurları ve konuşma bozukluklarına da rastlanabilir.
Migreni olan her beş çocuktan birinde ağrıların geleceğini haber veren "aura" dediğimiz belirtiler ortaya çıkar. Aura görmede bulanıklaşma, görme alanında noktalar, ışık çakmaları, kör noktalar, parlak ışık, koyu veya renkli spotlar, yıldız veya zigzag çizgiler şeklinde veya belli bir kokunun hissedilmesi şeklinde olabilir.Bunlar geçici bulgulardır; görme ve konuşma bozuklukları, baş dönmesi, güçsüzlük gibi.
Aura ağrı başlamadan genellikle 10-30 dk öncesi ortaya çıkar ve 20 dk kadar sürer. Bazı durumlarda bir gün önceden bile ortaya çıkabilir.
Migren olağan baş ağrılarından daha şiddetlidir, genellikle ayda bir ile dört kez ortaya çıkar. Ağrı başın genellikle tek tarafında olup, zonklayıcı tarzdadır. Migren çocuklarda baş dönmesi ve mide bulantısı şeklinde ortaya çıkar. Çocuklarda ışığa, gürültüye veya kokulara karşı hassasiyet gözlenir, uykuya eğilim sık görülür. Uyanınca rahatlama tariflenir. Migren ataklarının çoğu yarım saat ile altı saat arası sürer, ancak bazı durumlarda birkaç güne kadar uzayabilir.
Migrenin Tedavisi:
Çocuğunuzun başağrısı günlüğü tutmasını teşvik edin.
Uyaran faktörleri bulmaya çalışın ve onlardan uzak durmasını sağlayın.
Okula gidemediği, başağrısından dolayı ödevlerini yapamadığı günleri kaydedin.
Atak sırasında çocuğunuzu gözlemleyin:
Yorgunluk,
Solukluk,
Uykuya eğilim olabilir,
Daha sessiz ve çabuk sinirlenebilir.
Çocuklarda aşağıdaki durumlarda doktora başvurmak gereklidir:
Atağın uzun sürmesi
Ciddi ve ağır seyretmesi
Çok sık atak olması
Denge kaybı bulunması
Okul ve ev aktivitelerine engel olması
Migren atağı için doktorların önerebileceği ilaçlar şu şekilde olabilir:
Ağrı kesiciler
Bulantı ve kusma önleyici ilaçlar
Rahat uyumayı ve ağrının geçmesini kolaylaştırmak için sakinleştirici ilaçlar
Yeni atakların oluşmasını önleyici ilaçlar
Bazı doktorlar biofeedback teknikleri önerebilirler. Bu teknikler gevşemeye ve ağrı üzerinde kontrol sağlamaya yardımcı olur.
Migren atakları nasıl önlenir?
Çocukların çoğunda migren ilerde kaybolur.
Doktorun verdiği tavsiye ve ilaçlara uymak, gerekli durumlarda kullanmak için çocuğun yanında ilaç bulundurmak tavsiye edilir.
Migreni başlatan faktörlerden uzak kalmak önemlidir: Çikolata, kola gibi besinlerden çocukları uzak tutmak, gürültülü müzik dinlemeyi önlemek, bilgisayarda uzun süre vakit geçirmeyi önlemek de ağrıların sıklığını azaltır.
Düzenli egzersiz stresi azaltarak migren ataklarının gelişini engeller.